به طور کلی جرایم راهنمایی و رانندگی بر چهار دسته هستند:
1-    تسلیمی : ارائه برگه جریمه توسط افسر راهنمایی و رانندگی به راننده خودرو. در این نوع جریمه به دلیل رویت گواهینامه توسط افسر، مشخصات راننده متخلف در برگ جریمه ثبت می شود.
2-    الصاقی : قراردادن برگه جریمه روی خودرو توسط افسر راهنمایی و رانندگی بدون حضور راننده. در این حالت به دلیل عدم حضور راننده، مشخصات راننده در برگه جریمه ثبت نمی شود.
3-    دوربینی : ثبت جرم توسط دوربین های راهنمایی و رانندگی نصب شده در معابر
4-    دوبرگی : زمانی که افسر راهنمایی و رانندگی به راننده متخلف دستور توقف می دهد اما راننده متوقف نمی شود جریمه دو برگی صادر میشود. 

مالکین خودرو تنها 60 روز برای پرداخت جریمه های تسلیمی فرصت دارند و در صورت عدم پرداخت ظرف مدت 60 روز، مبلغ جریمه دو برابر می شود. ضمن اینکه اگر مبلغ کل خلافی خودرو به بیش از 1 میلیون تومان برسد دستور توقف برای خودرو صادر می شود. بنابراین استعلام خلافی خودرو و پرداخت آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

روش های استعلام خلافی خودرو

علی رغم اینکه در گذشته دارندگان خودرو مجبور به مراجعه حضوری برای دریافت خلافی خودرو بودند اما امروزه روش های مختلفی اعم از روش های آنلاین، پیامکی، تلفنی و اپلیکیشن موبایل برای دریافت مبلغ و نوع جریمه خودرو وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:

1- مراجعه حضوری

دفاتر پلیس +10 مرجع حضوری استعلام خلافی خودرو محسوب می شوند. هزینه دریافت برگه خلافی خودرو 4400 تومان به اضافه  3300 هزار تومان تعرفه رسیدگی غیر حضوری اجرائیات(بررسی کسر خلافی) است (سال 97). بابت هر ردیف خلافی قابل اعتراض هم مبلغ 300 تومان از شما دریافت می‌شود. علاوه بر این در صورتی که پرینت لیست جریمه های شما بیشتر از 3 برگ باشد برای هر برگ هم مبلغ 300 تومان پرداخت خواهید کرد. 

نکته مهم : برای افرادی که مبلغ خلافی خودروی آنها بیش از 1 میلیون تومان است مراجعه به دفاتر پلیس + 10 فایده ای ندارد و این افراد باید به  مراکز راهنمایی و رانندگی مراجعه نمایند.

2- استعلام اینترنتی خلافی خودرو

خوب سایت پلیس راهور ناجا اصلی ترین و معتبرترن مرجع دریافت خلافی خودرو محسوب می شود. برای دریافت جریمه های پرداخت نشده خودرو کافی است به آدرس rahvar120.ir  مراجعه نمائید. در انتهای صفحه مطابق تصویر زیر بر روی گزینه استعلام میزان تخلفات رانندگی کلیک کنید. 


 
صفحه زیر برای شما بارگذاری خواهد شد که تمامی مراحل و نکات در آن توضیح داده شده است. کافی است مطابق راهنمای تصویری عمل کرده و کد 8 رقمی مندرج در پشت کارت خودرو را وارد نمائید. 


 
پس از زدن دکمه جستجو لیستی از جریمه های پرداخت نشده شما همراه با توضیحات نمایش داده میشود. 
 

 
در انتهای لیست هم امکان پرداخت جریمه ها با استفاده از شناسه قبض و شناسه پرداخت به صورت آنلاین وجود دارد.

نکات مهم در خصوص سایت راهور

•    اطلاعات سایت آفلاین است و به طور هفتگی آپدیت می شود.
•    در صورت پرداخت جریمه از طریق سایت، اطلاعات بعد از 72 ساعت در سامانه پلیس راهور درج می شود.
•    سایت راهور 120 برای آی پی های خارج از کشور بسته است لذا اگر قصد استعلام خلافی خودرو از این سایت را دارید با آپی های داخل کشور و بدون VPN به سامانه پرداخت قبض خلافی مراجعه کنید.

علاوه بر سایت راهرو ناجا وب سایت های دیگری هم هستند که همین خدمات را ارائه میکنند و اغلب هم در مقایسه با سایت راهور تجربه کاربری بهتری دارند.

3- دریافت پیامکی خلافی خودرو

یکی از اولین روشهای دریافت غیرحضوری خلافی خودرو استفاده از پیامک است. برای این منظور برخلاف روش آنلاین که باید از کد 8 رقمی استفاده می شد، کافی است کد 17 رقمی VIN درج شده پشت کارت ماشین را به شماره 1101202020 پیامک کنید.

پس از آن پیامکی برای ارسال می شود که در صورت مورد تائید بودن درخواست از سوی شما باید عدد 9 را ارسال نمائید و البته هزینه دریافت این پیامک 350 تومان خواهد بود(سال 97). در صورت ارسال عدد 9 از سوی شما، مبلغ کل خلافی خودروی موردنظر، تعداد خلافی ها و تاریخ آخرین به روزرسانی برای شما ارسال می شود. در انتهای پیامک هم نوشته شده هزینه این پیامک 350 تومان و بر عهده مشترک می باشد! ضمن آنکه خبری از شناسه قبض و شناسه پرداخت هم نیست.

 

 

کد VIN  روی کارت خودرو

4- استفاده از کد USSD

برای استفاده از این روش کافی است کد *110# را شماره گیری کنید و با ورود به سامانه  پلیس 110 درخواست استعلام خلافی خودرو را با وارد کردن Vin  کد خودرو بدهید. دقت کنید که این روش عملا تفاوت چندانی با روش پیامکی ندارد و نتیجه استعلام با همان مبلغ 350 تومان از طریق پیامک برای شما ارسال می شود! 

5- استفاده از اپلیکیشن های موبایل

همزمان با افزایش روزافزون استفاده از تلفن همراه در بین شهروندان، مجموعه های زیادی اقدام به تولید نرم افزارهای موبایلی خلافی خودرو کردند. یک نگاه به تصاویر زیر نشان میدهد که مجموعه های زیادی بر سر ارائه خدمات بهتر به مشتریان در رقابت هستند. اغلب این اپلیکیشن ها کاربرد یکسانی دارند و نتایج همه به واسطه استفاده از اطلاعات سایت ناجا یکسان است. 

نرم افزارهای استعلام خلافی موجود در بازار

نرم افزارهای خلافی موجود در google play

 
برخی از این اپلیکیشن ها قابلیت های بیشتری مانند هشدار نزدیک شدن به محدوده طرح ترافیک، هشدار عبور از سرعت مجاز، خرید بیمه ثالث، ، استعلام تصادفات رانندگی شامل: تاریخ ، علت ، نوع ، رنگ خودرو ، شهر، خدمات پلیس و جدول تعرفه های جرایم  را نیز در اختیار کاربران خود قرارداده اند. 

روش های پرداخت خلافی خودرو

همانطور که در روش های استعلام خلافی توضیح داده شد، روشهای متعددی هم برای پرداخت خلافی وجود دارد. پرداخت از طریق خودپرداز بانک ملی، پرداخت از طریق تلفنبانک، پرداخت از طریق وب سایتهای مختلف از جمله سایت راهور، پرداخت از طریق نرم افزارهای موبایل مهمترین روش های پرداخت انواع جرایم رانندگی هستتند.

اعتراض به خلافی خودرو

بسیاری از مالکین خودرو زمانی که با لیست جریمه های خود روبرو می شوند، معتقد هستند که برخی از جرایم ثبت شده غیرمنصفانه است و یا آنها اصلا مرتکب این خلاف ها نشده اند! بنابراین اغلب به دنبال اعتراض به لیست خلافی خودرو یا کم کردن آن هستند.

برای اعتراض به جرایم بالای یک میلیون تومان باید به واحدهای رسیدگی به تخلفات رانندگی مراجعه کنید. این واحدها در شهر تهران به تفکیک مناطق شهرداری به شرح جدول زیر است. درسایر استانها هم مالکین خودرو باید به واحدهای رسیدگی مرکز استان مراجعه کنند.

همچنین توجه کنید که درخواست هایی که قبلا رسیدگی شده است در این واحدها پذیرش نخواهد شد و رای صادره توسط واحد رسیدگی قطعی است.

مدارک لازم جهت رسیدگی به اعتراض خلافی

1.    اصل کارت شناسایی واصل سندمالکیت خودرو
2.    تکمیل فرم درخواست
3.    کارت شناسائی معتبرمالک وسیله نقلیه یاوکیل قانونی آن

متخصصان خودرو بر این باور هستند که هر خودرو به طور میانگین سالانه بین 15  تا 20 هزار  کیلومتر کار می کند. بنابراین اگر میزان کارکرد خودروی مورد نظر شما بیش از این مقدار است، باید دقت داشته باشید که این خودرو بیش از حد مورد استفاده قرار گرفته است.

در زمان خرید خودروی دست دوم میزان کارکرد خودرو یکی از فاکتورهای مهم و تاثیرگذار در قیمت خودرو است به همین دلیل در زمان فروش خودروی دست دوم، افراد زیادی اقدام به کاهش کارکرد خودرو میکنند. متاسفانه این کاهش کارکرد، ضمن آنکه باعث میشود مشتری خودرو را گرانتر از ارزش واقعی خود بخرد، هزینه‌های نگهداری بیشتری را هم به گردن خریدار خواهد انداخت. این مسئله در شرایطی حتی میتواند خطرناک باشد. به عنوان مثال فردی یک خودروی دست دوم خریداری میکند که کارکرد واقعی آن 50 هزار کیلومتر است. قاعدتا خریدار باید پس از طی ده هزار کیلومتر، تسمه تایم خودرو را تعویض نماید. این در حالی است که فروشنده کارکرد خودرو را از 50 هزار به 20 هزار کیلومتر کاهش داده است. خریدار هم با تصور داشتن زمان کافی برای تعویض تسمه تایم، اقدامی دراین خصوص انجام نمیدهد. این مسئله میتواند ضررهای مالی و بعضا جانی را برای خریدار به همراه داشته باشد.

تاثیر کارکرد بر قیمت خودرو

آمار ما نشان می دهد از هر 5 خودرو حداقل کیلومتر یک خودرو دستکاری شده است. برای مشخص شدن میزان اهمیت کارکرد خودرو در قیمت آن به مثال های زیر توجه کنید:
 

خودرو : پژو 207 اتوماتیک مدل 96
قیمت پایه: 76 میلیون تومان
?

  
خودرو:  هیوندای سانتافه مدل 2017
قیمت پایه: 559 میلیون تومان

راه های تشخیص تغییر کارکرد خودرو

متاسفانه شیوه های دستکاری کیلومتر خودرو به قدری پیشرفت کرده که در بسیاری از موارد تنها به صورت تجربی می توان به دستکاری کیلومتر خودرو پی برد و تعیین میزان دقیق کارکرد خودرو عملا امکانپذیر نیست.  

1- تست دیاگ

متاسفانه حتی در بسیاری از خودروهایی که میزان کارکرد با استفاده از دستگاه دیاگ قابل تشخیص است هم روش هایی وجود دارد که کارکرد خودرو تغییر داده می شود و دستگاه دیاگ هم عملا در این زمینه ناکارآمد می شود. در حقیقت روش های تغییر کارکرد خودرو از حالت سخت افزاری به حالت نرم افزاری درآمده اند در نتیجه تنها در 10 درصد خودروها می توان به تست دیاگ اعتماد کرد.

2- ظاهر خودرو

ظاهر خودرو یکی از مهم ترین راه های تشخیص میزان کارکرد خودرو است. توجه به خوردگی و فرسودگی پدال ها (ترمز و کلاچ و به ویژه پدال گاز که خیلی دیرتر دچار فرسودگی می شود) ،کهنگی چرم صندلی، روکش فرمان، کمربندها، دسته دنده و از بین رفتن عاج لاستیکها میتواند تا حدی میزان کارکرد واقعی خودرو یا حداقل تفاوت آن با چیزی که نمایش داده میشود را نمایان سازد. است.

3- شرایط فنی خودرو

شرایط فنی خودرو هم تا حد زیادی گویای شرایط کارکرد خودرو است. بررسی مواردی مثل خوردگی دیسک چرخ‌ها، باز و بسته شدن پیچ‌های برخی از قطعات موتور، میزان جرم موتور، وضعیت رادیاتور، وضعیت دیسک ترمز، تسمه تایم و وضعیت کاتالیزور می تواند شرایط خودرو را برای فرد متخصص روشن کند.

4- سوابق نمایندگی و گارانتی

این راهکار بیشتر برای خودروهای خارجی به نتیجه می رسد. معمولاً زمانی که خودروها برای سرویس های دوره ای به نمایندگی ها مراجعه میکنند کیلومتر کارکرد خودرو به همراه تاریخ مراجعه در فاکتورهای نمایندگی ذکر می‌شود.  به عنوان مثال میخواهید خودرویی 4 ساله با 80 هزار کلیومتر کارکرد را خریداری کنید. به نمایندگی مراجعه میکنید و متوجه می شویداین خودرو دو سال قبل و در کیلومتر 60 هزار تعویض تسمه تایم داشته است. چطور خودرویی که در عرض 2 سال 60 هزار کلیومتر کارکرده در دو سال بعدی تنها 20 هزار کیلومتر کار میکند؟؟؟

تشخیص تغییر کیلومتر در خودروهای مدرن

خودروهای مدرن امروزی مجهز به سامانه کیلومتر شمار دیجیتال هستند. بسیاری از خودروها کیلومتر پیموده شده را نه تنها در سامانه کیلومتر شمار بلکه در سیستم کامپیوتر کانونی خودرو نیز ثبت می کنند. این یعنی پاک کردن و یا کم کردن اطلاعات کیلومتر شمارهایی که در کامپیوتر ماشین ثبت شده اند، برای هر کسی امکان پذیر نیست و تنها تعمیرگاه ها و نمایندگی های مجاز می توانند با اتصال کامپیوترهای ویژه خود به سامانه کامپیوتری ثبت کیلومترشمار هر خودرو، کیلومتر واقعی رانده را از کامپیوتر به دست بیاورند. با این وجود هنوز هم خودروهای مدرنی وجود دارد که کیلومتر رانده شده را تنها در کیلومتر شمار ثبت می کنند و در نتیجه برای تشخیص تغییر کارکرد باید از روش های ذکر شده استفاده کرد. در ادامه به چگونگی ثبت کیلومترهای رانده شده در خودروهای مختلف اشاره خواهیم کرد:

بی ام و: کیلومتر شمار و دو سامانه ثبتی دیگر
پژو: کیلومتر شمار و سامانه کنترل کامپیوتری 
کیا: تنها در کیلومتر شمار
بنز: کیلومتر شمار و سوئیچ استارت 
رنو: در مدل مگان کیلومتر رانده شده هم در کیلومتر شمار و هم در سامانه ABS ثبت می شود.
تویوتا:در مدل های هیبریدی،کیلومتر رانده شده، هم در کیلومتر شمار و هم در سامانه کنترل کامپیوتری ثبت می شود. اما در مدل های دیگر تنها در کیلومتر شمار به جای می ماند.

جرم کاهش کیلومتر خودرو

کافی است نگاهی به آگهی های فضای مجازی بیندازید تا با انبوه آگهی های تبلیغاتی!! کاهش کیلومتر خودرو روبرو شوید. افرادی که با آسودگی خاطر کار خلاف خود را تبلیغ میکنند. 
 

اما بهتر است بدانیم مطابق قانون کاهش کیلومتر خودرو جرم محسوب شده و برای بار اول حبس از ده روز تا دو ماه و یا جزای نقدی از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال و یا هر دو مجازات و در صورت تکرار به دو تا شش ماه حبس به همراه خواهد داشت.

کلام آخر

در تمامی مواردی که برای تشخیص کاهش کیلومتر خودرو گفته شد تخصص و تجربه حرف اول را میزند. در اینگونه موارد پرداخت هزینه کارشناسی؛ که بسیاری از افراد آن را غیرضرور میدانند؛ جلوی ضررهای مالی بعدی را خواهد گرفت. همراه مکانیک ضمن انجام تمامی خدمات کارشناسی خودرو در محل در صورت مواجه خریداران با اینگونه مسائل در زمینه حقوقی نیز همراه شما خواهد بود.